Athene is een stad die barst van de hindernissen. Er zijn de drie centrale heuvels, die net als de torens van Gent de skyline van de stad bepalen, maar waar een mens toch steeds omheen of puffend overheen moet om ergens te geraken. Er zijn autoboulevards, waar het voetgangerslicht steevast op rood springt als je in het midden komt. Er zijn smalle voetpaden, niet zelden onderbroken door een boom, een geparkeerde auto of een inkomtrap van een wat hoger gebouwd huis. Er is het Zuiderse verkeer, waar een voetganger wel eens onderaan de voedselketen durft verzeilen.
Als Belgische voetganger zijn we dat niet gewoon. Heuvels liggen soms wel eens in een stad, maar hoeven enkel overwonnen, niet omzeild. Bomen staan mooi in perkjes. Auto’s op de stoep krijgen een boete. Het verkeer is geregeld in duidelijke signalen die we allemaal samen begrijpen en waar we ons grotendeels aan houden. Omdat we ons nu eenmaal graag aan regels houden, of omdat we de boetes beu zijn.
Wie als voetganger in Athene komt heeft weinig aan die thuisregels. Buiten de centrale wandelstraten heerst het Griekse autoverkeer. Dat wringt zich in bochten die wij ons amper voor mogelijk houden en parkeert waar er een zichtbaar gat is. Gele lijn, zebrapad, straathoek of niet. En een rood licht? Dat is pas rood na twee seconden. Het zijn gevolgen van een grote stad in een land met weinig publiek transport. In Athene zoeft klokvast de metro en rijden er overal bussen, maar die 4 miljoen inwoners moeten ergens heen. In een verkeersstroom die zelden stopt. En waar de praktijk het vaak haalt van de regels.
Wie net in de stad arriveert moet daar even van slikken. Wat doet die boom, auto, afgezaagde stok of vuilnisbak op mijn pad? En oei, dat scheelde niet veel. Maar wonderlijk genoeg went de chaos na een tijdje. Het duurde even, maar wij zijn ondertussen helemaal afgestemd op de Atheense voetgangersgebruiken.
Dat gaat ongeveer zo. Zie je als voetganger een hindernis op het voetpad, dan probeer je er niet overheen te klauteren, maar verhuis je naar de straat. Daar loopt iedereen. Wil je oversteken, dan kijk je eerst en vooral naar het verkeer, niet naar de aangebrachte tekens zoals voetgangerslichten of zebrapaden. Is er iets dat je weg blokkeert en dat nog gaat bewegen, zoals een auto of een vuilniswagen, dan wacht je tot die weg is. Simpele regels, je moet ze alleen kennen.
Daar kwamen we natuurlijk niet zelf op uit. Onze Griekse medevoetgangers leerden ons dat. Wie een oud mannetje van de stoep ziet gaan en pas dan op een hindernis stuit, beseft dat hij beter vooruit moet leren kijken. Of als je met vijf Atheners op de hoek van een straat op een inslaande auto botst en als enige opzij beweegt om rond de wagen te wandelen. Inderdaad, what’s the rush? We leerden naar het verkeer en de weg te kijken, minder naar de verkeersborden en -signalen.
Vreemd genoeg geeft dat rust in het Atheense hindernissenparcours. In plaats van ons zoals thuis te storen aan alles wat de verkeersregels niet volgt, gedragen we ons veel meer als een onderdeel van een levend organisme en ontdek je dat de rest dat ook blijkt te doen. Een auto die de regels niet volgt stoort zich veel minder aan voetgangers die dat ook niet doen en krijgt zelfs de ruimte om die hoffelijk voor te laten. Ondertussen zijn we grote fan van het armgebaar dat Atheense automobilisten hanteren om dat te doen. En wachten op de hoek van de straat is nu ook weer geen ramp. Je bent gewoon even niet meer bezig ergens naartoe te gaan.
Mogelijk verklaart dat het totale gebrek aan verkeersagressie in de stad. Als er geclaxoneerd wordt, is dat om iemand te begroeten, op gevaar te wijzen of ja, omdat het nu wel erg lang geduurd heeft en je de oorzaak van het oponthoud niet ziet. Ook ongelukken zagen we nog niet, buiten duidelijke schrammen op auto’s en een ochtendlijke motorrijder die ongelukkig ten val was gekomen. En de politie? Die racet mee op kleine brommertjes of steekt een boete onder de ruitenwisser van die ene wagen die wel erg flagrant midden op het voetpad staat. Al zagen we ook dat amper.
