Ken je dat gevoel dat een herinnering zich enkel nog in je hoofd bevindt en niet meer in de realiteit? Het gebeurt als het pleintje waar je altijd hing heraangelegd wordt, het schoolgebouw waar je je broek sleet vernieuwd of de buren van weleer verhuizen. Het is het onvermijdelijke proces van vernieuwing enerzijds en ouder worden anderzijds. Zo kan het gebeuren dat je door de straat van je jeugd wandelt, waar je kikkervisjes ving en fietsraces hield, en niets of nauwelijks iets herkent. Stond die boom er al? Dat huis? Die lelijke oprit?
Deels ligt het aan het vervagen van je eigen herinneringen, deels aan het perspectief van weleer, maar vooral aan het simpele feit dat de zaken nu eenmaal veranderen. Voor dat nieuwe schoolgebouw hebben generaties ouders in het schoolfonds gestort en wafelenbak georganiseerd. Dat pleintje was er voor auto’s en nu voor voetgangers en fietsers. En de buren, die woonden veel te groot met alle kinderen het huis uit. Zelfs als je zelf stil blijft zitten en op een stoel al schommelend uit je raam blijft kijken, verandert buiten de wereld. Zo is het leven.
Maar was dit fenomeen niet enkel voorbehouden voor thuis? Het verraste ons nogal, afgelopen zomer, dat de eigenaar van de jazzkroeg annex kafenion annex keuken met oma er plots niet meer was. Gestorven, hartaderbreuk, boem klets gedaan. De koele plek in het centrum van Rethymnon, waar de klassieke Griekse keuken nét dat extra kreeg en the living was easy, was nu het zoveelste klerenwinkeltje. Grigori is afgelopen winter gestorven, meldt de nieuwe eigenaar. Nee, niet aan corona.
We zoeken op wat er gebeurd is. Alsof google een antwoord kan bieden op dat vreemde gevoel van ontheemd zijn. Inderdaad, daar staat het. Grigoris Koukouvagias, eigenaar van 2Rou, deel van het authentieke Rethymno, is gestorven in december. We slikken, zijn stil, halen herinneringen op. Weet je nog die eerste keer dat we bleven zitten tot het danste voor onze ogen. Weet je nog dat we voorzichtig vroegen of zijn raki ook te koop was? Weet je nog die warme fava en dat we ons afvroegen. Weet je nog.
Het is de eerste keer dat onze liefde voor hetzelfde land zich vertaalt in verlies. Natuurlijk besef je vaag dat niks hetzelfde kan blijven. Zo is het leven. Maar op een of andere manier lijken die heerlijke herinneringen uit zomervakanties eeuwiger te zijn dan de andere. Dat plekje aan dat tafeltje met de ondergaande zon en het ruisen van de zee, dat is er toch voor altijd? Kijk, hier zijn de foto’s om het te bewijzen. Weet je nog?
Maar kijk, zo stellen we vast, dat zijn dus de herinneringen aan plekken waar je maar één keer was. Die blijven voor altijd dezelfde. Ga je terug, dan moet je simpelweg geluk hebben. Ja, die baan ziet er nog hetzelfde uit en hoera, dat mosselrestaurantje is er nog. Zouden ze er nog mosselen roquefort hebben? Het oude geluk vertaalt zich in het nieuwe.
Voor plekken waar je vaker komt, jaar na jaar, gelden andere regels. Dezelfde als thuis, om kort te gaan.
Het ga je goed Grigori.
