Voor vrienden die afzakken naar Athene proberen we op voorhand wat tips te verzamelen. Wat kan hen in de stad interesseren? Waar maken we hen blij mee? Al snel loopt de opsomming uit de hand en pakken we er een blad papier bij. Opschrijven! Er volgt nog een blad. En nog een. Bij vel drie vertragen we een beetje, hebben we nu alles? Trots overschouwen we het product van onze arbeid. Ja, dat is Athene tot dusver voor ons.
We zetten alles mooi geordend in een word-document en sturen het door naar onze vrienden. Een paar tips! Al snel volgt een antwoord met een dikke smiley. “Merci hoor. Maar we zijn er maar vijf dagen.” We lachen er zelf om. Tsja, dat krijg je als je om de andere dag de stad intrekt voor een nieuwe ontdekking. Je weet elke keer weer meer, legt verbanden, ontdekt het heden en verleden. Sorry vrienden! We kunnen onszelf blijkbaar niet helpen. En hopelijk overdondert het niet te veel.
Athene, zo ontdekken we zelf door de tips, valt voor ons uiteen in vier verschillende delen. Er is allereerst natuurlijk de stad van de oudheid. Met het Parthenon, het schitterende Acropolis museum, het archeologisch museum, de vele sites waar je telkens weer iets anders ontdekt. Hoe mooi is Kerameikos. Hoe lief het museumpje bij de academie van Plato. Hoe indrukwekkend de beelden in het archeologisch museum van Piraeus.
Luik twee is voor ons de stad vanaf 1832, nadat de kersverse koning en Europa beslisten dat Athene de hoofdstad moet worden van het nieuwe Griekenland. Hoe gek dat de stad sindsdien uitgroeide tot de enorme vlek die het nu is. Hoe maf om te beseffen dat je ooit van het parlement tot aan zee kon kijken. Hoe leerzaam het Nationaal Historisch Museum in het oude parlement, waar je zaal na zaal meegenomen wordt in de ontvoogdingsstrijd van de Grieken. Hoe bizar de ‘oudgriekse gebouwen’ die er nog geen tweehonderd jaar staan. Hoe zichtbaar de groeipijnen van de stad, elke keer als er een migratiegolf in de stad aankwam.
Het derde luik is de stad vandaag. Wat een plezier is het om de verschillende wijken van de stad te ontdekken. Rijk, arm, bourgeois, volks. Op de ene plek kost een koffie een euro, elders zijn dat er zes. Doorregen met verkeer of wandelbaar met uitzicht. Hier koop je potten en pannen, daar textiel en een riem. Hier neem je de tram naar zee, daar de boot naar een eiland. Je kan omhoog, omlaag of met een fietspad tot aan zee. Net als elders verandert de stad constant. Soms schoorvoetend, zoals met de mislukte ‘Great walk’. Soms met een sprong, zoals aan de indrukwekkende bibliotheek Stavros Niarchos.
En tenslotte is er het sociale leven zelf. De geluiden en geuren van de stad. Hoe de zon opkomt en weer ondergaat en wat dat teweeg brengt. Waar en wanneer er volop gekletst wordt en waar het stil is. We zien een omaatje op haar balkon met een sigaret en bedenken: ja, Athene is een stad van rokers. We zien mondmaskers op de metro, hoe later hoe minder. We zien Griekse helden in een park en een drooggelegde rivier vol met koffiezaken. We doen mee boodschappen in de supermarkt en op de markt. We gooien het vuur aan om te bakken en het afval in de straatcontainers.
Langzaamaan beginnen de vier lagen zich nu met elkaar te mengen. We zien de oudheid in het historische Athene terugkeren, maar ook in het hedendaags Athene en in het sociale leven. Op een vreemde manier worden we zo nóg meer ontdekkingsreizigers. We ontdekken de trots van de Atheners voor hun afkomst en hoe ze daardoor meer dan wij de geschiedenis van de oudheid kennen. We glimlachen als we ontdekken dat Lord Byron net als de tieners van Athene zijn naam in de zuil van een tempel ‘tagde’. We leren dat de hoofdwegen van Athene zo vreemd kronkelen omdat het vaak de oude paden zijn tussen de omliggende dorpen.
Wat een voorrecht is dat, ontdekkingsreiziger zijn in deze tijd en in deze immense stad. We worden er een beetje nederig van. Al vrees ik voor de lengte van het lijstje.
